2022 Yıllık Bülteni

Elektronik Ürün Senedi Piyasası 2022 Yılı Değerlendirmesine İlişkin Bülten

Piyasanın faaliyete geçtiğinden bu yana 100 milyar TL’lik işlem hacmi kaydedildi

Türkiye Ürün İhtisas Borsası (TÜRİB) tarafından 26 Temmuz 2019 tarihinde faaliyette geçirilen Elektronik Ürün Senedi (ELÜS) Piyasasında 2022 yılında 377 binin üzerinde işlemde 11,4 milyon ton ve 67 milyar Türk liralık hacim oluştu. Böylece faaliyete geçmesinden bu yana TÜRİB’de 162 bin üzerinde kayıtlı yatırımcı ile 729 bin üzerinde işlemde 28 milyon ton ve 100 milyar Türk Liralık hacim oluştu.


ELÜS, lisanslı depolarda bulunup uzun süreli saklanabilen tarım ürünlerini temsilen çıkarılan elektronik belgedir. Tarım ürünlerini temsil eden ELÜS’ler sadece TÜRİB’de işlem görebilmektedir. TÜRİB ELÜS Piyasasında ağırlıklı olarak arpa, buğday ve mısır gibi hububat ürünleri işlem görmektedir. Bu ürünlerin yanı sıra Antep fıstığı, baklagiller, fındık, kuru kayısı, pamuk, zeytin ve yağlı tohum gibi 17 farklı ürün işlem görebilmektedir.


ELÜS’ün temsil ettiği ürünlerin saklandığı lisanslı depolar, ürün borsacılığının temel unsurlarından birisidir. 163 lisanslı depo işletmesi 41 il, 127 ilçe, 234 farklı lokasyonda 8,8 milyon ton saklama kapasitesi ile hizmet vermektedir. TÜRİB faaliyete geçtiğinde 4 milyon ton olan saklama kapasitesi 3 yılda 2 kat artıştır. Lisanslı depolar Türkiye hububat rekoltesinin %25’ine yakınını saklama kapasitesine ulaşmış durumdadır. Diğer bir deyişle, TÜRİB ülkemiz hububat üretiminin 4’de 1’inin el değiştirmesine ev sahipliği yapabilecek potansiyele ulaşmıştır.


Tarımın nabzı, çiftçinin ve yatırımcının pusulası “TÜRİB Tarımsal Ürün Endeksleri”

TÜRİB Tarımsal Ürün Endeksleri sektörün nabzını tutuyor. 14 Temmuz 2021 tarihinde yayımına başlanan arpa, buğday, mısır ve hububat fiyat endeksleri ile Türkiye’de tarım ürünlerine yönelik piyasaların ana yönü izlenebilmektedir. Tarımsal faaliyetlerde bulunan paydaşlar için tarımsal ürünlerde ortaya çıkan fırsatları en geniş ve en doğru şekilde temsil eden Endeksler, dünya tarımsal emtia piyasaları arasındaki ilişkinin izlenebileceği gösterge ve karşılaştırma ölçütü eksikliğini de giderdi. Endeksler, Matriks ve Foreks veri dağıtım terminalleri ile TÜRİB internet sitesinden takip edilebilmektedir.


TÜRİB Ar-Ge Merkezi tarım sektörünün finansallaşması ve finansmana erişiminde kapsayıcı ve yenilikçi çözümler sunuyor

TÜRİB 23 Mart 2021 tarihinde T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından TÜRİB Ar-Ge Merkezi olarak onaylandı. TÜRİB bünyesinde Bilgi Teknolojileri Birimi içerisinde yer alan TÜRİB Ar-Ge Merkezi, tarım sektörünün etkinliğini ve verimini artırmayı, tarım borsacılığı ekosisteminin sorunlarına yönelik kapsayıcı ve yenilikçi çözümler sunmayı, bunların ticarileştirilmesi için çalışmayı ve nitelikli insan kaynağının istihdamına imkân sağlamayı hedeflemektedir.


TÜRİB Ar-Ge Merkezi, TÜRİB’in tarım piyasasındaki rolünün artırılarak tarımsal emtia ticaretinin dijitalleştirilmesi ve ELÜS işlem hacminin artırılarak ürün çeşitliliğinin sağlanması amacıyla 2021 yılında teknolojik dönüşüm ve Ürün Piyasası Aracı Kurumlarının (ÜPAK) işlemlere aracılık edeceği sisteme geçiş projesini başlatmıştır. Projenin 2023 yılında tamamlanması hedeflenmektedir. Bu altyapı üzerinde vadeli işlem sözleşmelerini işleme açmak için çalışmalara devam edilecek ve ileri tarihli fiyat oluşumu için TÜRİB Vadeli İşlem Piyasası ile önemli bir fonksiyon daha yerine getirilmiş olacak.

İSTATİSTİKİ BİLGİLER

Grafik 1. ELÜS Piyasası 2022 Yılı Özet İstatistikleri

Kaynak: TÜRİB

Grafik 2. Dönem Sonu İtibariyle ELÜS Bakiyeli Hesabı Olan Yatırımcı Sayısı

Kaynak: TÜRİB

Grafik 3. Lisanslı Depo Kapasitesi (30.12.2022, Bin Ton)

Kaynak: TMO, T.C. Ticaret Bakanlığı

Grafik 4. TÜRİB’e Kayıtlı Yatırımcı Sayısı

Kaynak: TÜRİB

Grafik 5. Ürün Bazında ELÜS Piyasası İşlem Hacmi

Kaynak: TÜRİB

Tablo 1. 2022 Yılı Ürün Bazında ELÜS Piyasası İşlem Bilgileri (31.12.2022)

Kaynak: TÜRİB

Tablo 2. ELÜS Piyasası İşlem Hacminin 2019-2022 Dönemindeki Gelişimi (TL) (31.12.2022)

Kaynak: TÜRİB

(*) TÜRİB ELÜS Piyasası 26.07.2019 tarihinde faaliyete geçmiştir. 26.07.2019’a kadar olan rakamlarda İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş.’den (Takasbank) alınan takas verileri kullanılmıştır.

Tablo 3. 2022 Yılı ELÜS Piyasası BUĞDAY ELÜS İşlem Bilgileri (31.12.2022)

Kaynak: TÜRİB

Tablo 4. 2022 Yılı ELÜS Piyasası MISIR ELÜS İşlem Bilgileri (31.12.2022)

Kaynak: TÜRİB

Tablo 5. 2022 Yılı ELÜS Piyasası ARPA ELÜS İşlem Bilgileri (31.12.2022)

Kaynak: TÜRİB

Tablo 6. TÜRİB Tarımsal Ürün Endeksleri

(*) 30.12.2022 tarihi itibarıyla 31.12.2021’e göre kaydettiği fiyat değişim oranlar-)

TÜRİB ELÜS Piyasası 2022 Yılı Değerlendirme Bültenini PDF formatında indirme için tıklayınız.

ELÜS İşlem ve Takas Süreçleri için tıklayınız

ELÜS ISIN kodlarına ulaşmak için tıklayınız.

TÜRİB ELÜS Piyasası Ücret Tarifesine ulaşmak için tıklayınız.

TÜRİB ELÜS Piyasası Ücretleri ve Fon Payı Hesaplaması için tıklayınız

TÜRİB Hakkında

2018 yılının Haziran ayında kurulan TÜRİB; lisanslı depo işletmecilerince oluşturulan elektronik ürün senetleri ile elektronik ürün senetlerine dayalı vadeli işlem sözleşmelerinin ticaretinin yürütülmesini sağlamak üzere borsacılık faaliyetinde bulunmaktadır. TÜRİB, tarladan sofraya gıda tedarik zincirinin dijitalleşmesi, ELÜS’ün yaygınlaştırılması, sözleşmeli tarımın gelişmesi, lisanslı depoculuk gibi alanlarda Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, T.C. Ticaret Bakanlığı, T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı ve diğer paydaşlar ile iş birliğini sürdürmektedir.