2023 Yıllık Bülteni

Piyasanın faaliyete geçtiğinden bu yana 182 milyar TL’lik işlem hacmi kaydedildi

Türkiye Ürün İhtisas Borsası (TÜRİB) tarafından 26 Temmuz 2019 tarihinde faaliyete geçirilen Elektronik Ürün Senedi (ELÜS) Piyasası’nda 2023 yılında 331 binin üzerinde işlemde 12 milyon ton ve 82 milyar TL’lik hacim oluştu. Böylece faaliyete geçmesinden bu yana TÜRİB’de 216 bin üzerinde kayıtlı yatırımcı ile 1 milyonun üzerinde işlemde 40 milyon ton ve 182 milyar TL’lik hacim oluştu.

ELÜS, lisanslı depolarda bulunup uzun süreli saklanabilen tarım ürünlerini temsilen çıkarılan elektronik belgedir. Tarım ürünlerini temsil eden ELÜSler sadece TÜRİB’de işlem görebilmektedir. TÜRİB ELÜS Piyasası’nda ağırlıklı olarak arpa, buğday ve mısır gibi hububat ürünleri işlem görmektedir. Bu ürünlerin yanı sıra Antep fıstığı, baklagiller, fındık, kuru kayısı, pamuk, zeytin ve yağlı tohum gibi 17 farklı ürün işlem görebilmektedir.

ELÜS’ün temsil ettiği ürünlerin saklandığı lisanslı depolar, ürün borsacılığının temel unsurlarından birisidir. 186 lisanslı depo işletmesi 45 il, 136 ilçe, 261 farklı lokasyonda 10 milyon ton saklama kapasitesi ile hizmet vermektedir. TÜRİB faaliyete geçtiğinde 4 milyon tonun üzerinde olan saklama kapasitesi 4 yılda 2,5 kat artmıştır. Lisanslı depolar Türkiye hububat rekoltesinin %25’ine yakınını saklama kapasitesine ulaşmış durumdadır. Diğer bir deyişle, TÜRİB ülkemiz hububat üretiminin 4’te 1’inin işlem görmesine ev sahipliği yapabilecek potansiyele ulaşmıştır.

Tarımın Nabzı, Çiftçinin ve Yatırımcının Pusulası “TÜRİB Tarımsal Ürün Endeksleri”

TÜRİB Tarımsal Ürün Endeksleri sektörün nabzını tutuyor. 14 Temmuz 2021 tarihinde yayımına başlanan arpa, buğday, mısır ve hububat fiyat endeksleri ile Türkiye’de tarım ürünlerine yönelik piyasaların ana yönü izlenebilmektedir.

TÜRİB Tarımsal Ürün Endeksleri finansal enstrüman ihraçlarında karşılaştırma ölçütü olarak kullanılabilmektedir. Bu kapsamda, TÜRİB Buğday Ekmeklik fiyat endeksinin karşılaştırma ölçütü olarak kullanıldığı ilk finansal ürün olan Varlığa Dayalı Menkul Kıymet (VDMK) ihracı 23.06.2023 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Tarfin Tarım A.Ş. tarafından Pasha Yatırım Bankası aracılığı ve OMG Capital danışmanlığı ile gerçekleştirilen ihraç ile tarım sektöründe önemli bir adım atılarak, ekmeklik buğday fiyat endeksi üzerine ilk finansal ürün piyasaya sunulmuştur.

Borsamız, tarım piyasasında sağlıklı ve gerçekçi fiyat oluşumunu sağlayan etkin bir işlem platformu yaratma misyonunu yerine getirmeye devam ederek tarım ekosisteminin şekillenmesinde önemli bir fonksiyon üstlenmektedir. Borsamızda oluşan fiyatlar, çiftçinin finansmana erişimine, tarım sektörünün istikrarlı büyümesine ve sürdürülebilirliğine ve sektörde yaşanan değişime katkı sağlayarak tarım emtiasına dayalı finansal araçların gelişimi için önemli bir zemin oluşturmaktadır.

TÜRİB Ar-Ge Merkezi Tarım Sektörünün Finansallaşması ve Finansmana Erişiminde Kapsayıcı ve Yenilikçi Çözümler Sunuyor

TÜRİB Ar-Ge Merkezi tarafından yürütülmekte olan TÜRİB Teknolojik Dönüşüm Projesi kapsamında tarım piyasasında yerli ve milli borsacılık çözümü olan TÜRİB İşlem Sistemi (TÜRİS) ülkemize kazandırılacaktır. Ürün piyasası aracı kurumlarının (ÜPAK) işlemlere aracılık edeceği bu sisteme geçişin 2024 yılının ilk yarısında tamamlanması planlanmaktadır. Buna ilişkin gerekli mevzuat altyapısı 2023 yılı sonunda yayımlanmış olup, 2024 yılında alt düzenlemeler tamamlanacaktır. Devreye alınacak işlem platformu üzerinden vadeli işlem sözleşmelerini işleme açmak için çalışmalar 2024 yılı içerisinde ivme kazanacak olup, 2025 yılında vadeli işlem piyasasının devreye alınması hedeflenmektedir.

TÜRİB ELÜS Piyasası’nda gerçekleşen işlemlerin güven, serbest rekabet ve istikrar içinde gerçekleşmesinin güvence altına alınması amacıyla; makul bir ekonomik veya finansal gerekçeyle açıklanamayan, piyasanın güven, açıklık ve istikrar içinde çalışmasını bozacak nitelikteki eylemleri tespit için Borsamızca çeşitli piyasa izleme ve gözetim faaliyetleri yürütülmektedir. Piyasa izleme ve gözetim faaliyetlerinin yapay zekâ destekli bir sisteme geçirilmesi amacıyla, TÜBİTAK 1005 Ulusal Yeni Fikirler ve Ürünler Araştırma Destek Programı kapsamında destek alan bir Ar-Ge projesi yürütülmekte olup, 2024 yılında tamamlanması planlanmaktadır.