Sistem Paydaşları
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, odalar ve borsalar arasındaki birlik ve dayanışmayı temin etmek, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, oda ve borsa mensuplarının meslekî faaliyetlerini kolaylaştırmak, bunların birbirleriyle ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hâkim kılmak üzere, meslek disiplinini ve ahlâkını korumak; ülkenin kalkınması, ekonominin gelişmesi için gerekli çalışmaları yapmak ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu’nda belirtilen hizmetleri yerine getirmek amacıyla kurulan, tüzel kişiliğe sahip, kamu kurumu niteliğinde meslek üst kuruluşudur.
Ticaret Borsaları
Ticaret Borsaları, standardize edilmiş veya tiplere ayrılmış ya da numuneyle malın tümünün temsil edildiği; üretimi, tüketimi veya ithal, ihraç ve dağıtımı büyük miktarda yapılan; dayanıklı ve stoklamaya elverişli bulunan, arz ve talebi değişken olan, alım-satımı serbest rekabet şartları içinde ve önceden belirlenmiş asgari miktarlar üzerinden toptan yapıldığı organize edilmiş tarımsal ürün piyasalarıdır.
T.C. Ticaret Bakanlığı
T.C. Ticaret Bakanlığı, lisanslı depoculukla ilgili taraflara kuruluş ve faaliyet izni vermekte, sistemin daha iyi çalışması için ikincil düzenlemeler yapmakta, sistemin tüm paydaşlarını denetlemektedir. Bakanlık ayrıca 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu ile faaliyet gerçekleştirmek üzere kurulan anonim şirketlerin tescil ve ilan ettirilmesi için lisans veren üst kurumdur.
Sermaye Piyasası Kurulu
Sermaye Piyasası Kurulu, TÜRİB’in 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu’nun 53 üncü maddesinin birinci fıkrası çerçevesinde kurulması esnasında, Bakanlık ile birlikte uygun görüşünü sunmuş olup uygun görüşler çerçevesinde, 27.02.2017 tarih ve 2017/9986 sayılı Bakanlar Kurulu kararı uyarınca da Borsamız kurulmuştur. Piyasa işletici ile anlaşılması, faaliyet izninin verilmesi, Ürün İhtisas Borsasının Kuruluş, Faaliyet, İşleyiş ve Denetim Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’in 4 üncü maddesi çerçevesinde yalnızca Borsanın işleyiş esaslarını düzenleyen yönergelerin yürürlük kazanması gibi hususlarda, ilgili mevzuat uyarınca, Sermaye Piyasası Kurulu’nun uygun görüşü aranmaktadır. Ayrıca, Borsamız mevzuatının büyük bir bölümünü oluşturan Yönetmelikler, Bakanlık ile birlikte Sermaye Piyasası Kurulu’nun ortak çalışması sonucunda tanzim edilmektedir.
Toprak Mahsulleri Ofisi
1938 yılında hububat ve haşhaş ürünlerinin piyasasını düzenlemek görevi ile kurulan Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü, lisanslı depoculuk hizmetinin verilmesinde çeşitli yatırımları ile sistemin gelişimini destekleyen kuruluşlardandır.
Borsa İstanbul A.Ş.
Borsa İstanbul’un başlıca amacı ve faaliyet konusu; Kanun hükümleri ve ilgili mevzuat çerçevesinde, sermaye piyasası araçlarının, kambiyo ve kıymetli madenler ile kıymetli taşların ve Sermaye Piyasası Kurulunca uygun görülen diğer sözleşmelerin, belgelerin ve kıymetlerin serbest rekabet şartları altında kolay ve güvenli bir şekilde, şeffaf, etkin, rekabetçi, dürüst ve istikrarlı bir ortamda alınıp satılabilmesini sağlamak, bunlara ilişkin alım-satım emirlerini sonuçlandıracak şekilde bir araya getirmek veya bu emirlerin bir araya gelmesini kolaylaştırmak ve oluşan fiyatları tespit ve ilan etmek üzere piyasalar, pazarlar, platformlar ve sistemler ile teşkilatlanmış diğer pazar yerleri oluşturmak, kurmak ve geliştirmek, bunları ve başka borsaları veyahut borsaların piyasalarını yönetmek ve/veya işletmek ve ana sözleşmesinde yazılı olan diğer işleri yerine getirmektir.
İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş.
Takasbank’ın temel amacı, ana sözleşmesi uyarınca ve ilgili mevzuat çerçevesinde, takas ve saklama hizmetleri vermek, finansal hizmetleri ve her türlü iktisadi faaliyeti gerçekleştirmek suretiyle ülkemiz piyasalarının rekabet gücünü artırmaktır. Takasbank bu amacına ulaşmak üzere, Sermaye Piyasası Mevzuatı’nın ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun kendisine izin verdiği ve imkân tanıdığı tüm faaliyetlerde bulunabilmektedir. Takasbank temel olarak, sahip olduğu ‘merkezi takas’ ve ‘bankacılık’ lisansları ile Türk sermaye piyasalarında, üyelerine, takas, merkezi karşı taraf ve bankacılık hizmetleri sunmaktadır. TÜRİB takas hizmetleri konusunda Takasbank ile sözleşme imzalamıştır.
Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş.
MKK, Sermaye Piyasası Kurulu tarafından kaydileştirilmesine karar verilmiş sermaye piyasası araçları için Türkiye’nin Merkezi Saklama Kuruluşu’dur. Türkiye sermaye piyasası araçları için hak sahibi bazında tam kaydileştirme modelini uygulamaktadır. TÜRİB, elektronik ürün senetlerinin alım-satımında elektronik kayıt kuruluşu olarak MKK ile sözleşme imzalamıştır.
T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı
T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, sistemin teşvik edilmesi amacıyla Lisanslı Depoculuk faaliyeti yapmak isteyen taraflar ile üreticiye; lisanslı depoculuk sisteminin kullanılması ve böylelikle arzın yıl boyunca dengelenmesi hedefi ile çeşitli teşvikler sunmaktadır.
T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı
T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu uyarınca Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında düzenlenen ELÜSlerin elden çıkarılmasından doğan kazançlar için geçerli olan gelir ve kurumlar vergisini istisna kapsamına almıştır. Aynı zamanda bu kazançlar ile ilgili stopaj istisnaları da T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığınca uygulanmaktadır. T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı ayrıca Elektronik Ürün Senetlerinin ticaretini özendiren çeşitli hazine teşvikleri ile piyasalarımızın geliştirilmesinde önemli paydaşlarımızdandır.
Lisanslı Depo İşletmesi
5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında, kendisine teslim edilen ürünlerin güvenli ve sağlıklı koşullarda depolanması ve korunması hizmetlerini sağlayacak yeterli tesislere sahip, Bakanlıkça kuruluş ve faaliyet izni verilen, anonim şirket şeklinde faaliyette bulunan kuruluşlardır.
Yetkili Sınıflandırıcı
5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında, Bakanlıktan lisans alarak, lisanslı depolarda depolanacak tarım ürünlerinin sınıfı ve kalitesini, mevcut standartlara göre belirleyen ve belgelendiren, gerçek ve tüzel kişilerce işletilen laboratuvarlardır.
Referans Yetkili Sınıflandırıcı
Yetkili sınıflandırıcı lisansı almak üzere başvuruda bulunanların laboratuvarlarını inceleyen, sonrasında ise yetkili sınıflandırıcıları periyodik olarak denetleyen ve bu denetim sonuçlarını Bakanlığa raporlayan, ayrıca itiraz üzerine ürünleri analiz eden, görev alanındaki yetkili sınıflandırıcıların kalibrasyona uygunluğunu, kontrol ve denetimini yürüten, Bakanlıktan lisans alan gerçek ve tüzel kişilerdir.
Lisanslı Depoculuk Tazmin Fonu
Lisanslı depo işleticisinin, mudilere karşı ilgili mevzuatta belirtilen yükümlülüklerini yerine getirmemesinden dolayı ortaya çıkan zararların tazmin edilebilmesi amacıyla oluşturulan kuruluştur.
Türkiye Ürün İhtisas Borsası A.Ş. Organizasyon Şeması için tıklayınız.
Türkiye Ürün İhtisas Borsası ile ilgili mevzuat için tıklayınız.
15 adımda Emtia Borsacılığı nasıl işliyor. Cevabı infografiğimizde.
TÜRİB Acentesi Ticaret Borsaları listesine ulaşmak için tıklayınız.
T.C. Ticaret Bakanlığı tarafından Kuruluş İzni ve Lisans Verilen Lisanslı Depo İşletmeleri’nin listesine ulaşmak için tıklayınız.
TÜRİB üzerinden ELÜS alım ve satım işlemlerine takas üyesi olarak hizmet veren banka ve aracı kurum bilgilerine ulaşmak için tıklayınız.
Ürün İhtisas Borsacılığı ile ilgili sıkça sorulan soruların cevapları için tıklayınız.
TÜRİB İşlem Platformuna ulaşmak için tıklayınız.
Yatırımcı Bilgilendirme Kılavuzu için tıklayınız.
ELÜS Piyasası hakkında bilgi almak için tıklayınız.
ELÜS İşlem ve Takas Süreçleri için tıklayınız
ELÜS ISIN kodlarına ulaşmak için tıklayınız.