22-25 Kasım 2023 tarihleri arasında Antalya’da düzenlenen Growtech Fuarı kapsamında 24 Kasım’da gerçekleşen “Tarım Sohbetleri” çerçevesinde düzenlenen “Tokluğun Sigortası” adlı panelde Türkiye Ürün İhtisas Borsası (TÜRİB) Genel Müdürü Sn. Ali KIRALİ, TÜRİB’in içerisinde yer aldığı lisanslı depoculuk ve elektronik ürün senedi (ELÜS) ekosisteminin gıda arz güvenliği noktasında oynadığı kilit rolü ve bu yöndeki projeleri ele aldı.

LİKİDİTEYE ERİŞİMİN TEMİNATI: ELÜS PİYASASI

KIRALİ, 2023 yılında dördüncü faaliyet yılını dolduran ELÜS Piyasasının faaliyete geçtiğinden bu yana toplam işlem hacminin 173 milyar TL’yi aştığını belirtti.

TÜRİB ELÜS Piyasası’nda kayıtlı 215.000’in üzerinde çiftçi, tüccar, sanayici ve yatırımcıya şeffaf ve güvenli bir şekilde kesintisiz hizmet sağlandığını vurgulayan KIRALİ, tarım üretici ve tüketicilerini merkezi bir platformda bir araya getirerek, tarım sektörü ve ekonomisinin istikrarlı büyümesine destek olduklarını belirtti. Borsanın tarladan sofraya gıda tedarik zincirindeki etkinliğini her geçen gün artırdığını vurgulayan ve bu dönemde 38 milyon tonun üzerinde ürünü temsil eden ELÜSlerin el değiştirdiği belirten KIRALİ, TÜRİB’in tarım ürünlerin ticaretinin kolaylaştırılması ve geliştirilmesi ile çok sayıda alıcı ve satıcıyı bir araya getirip etkin fiyat oluşumunu sağlamada kısa zamanda kilit rol üstlendiğini belirtti.

GIDA ARZ GÜVENLİĞİNİN TEMİNATI: LİSANSLI DEPOLAR

Konuşmasında, iklim değişikliği kaynaklı değişen yağış rejimi sonucu üretimin zorlu şartlarda yerine getirildiğini vurgu yapan KIRALİ, ELÜS’e konu ürünlerin saklandığı, modern teknolojiyle donanmış lisanslı depoların gıda arz güvenliğinin sigortası olduğunu belirtti.

Konuşmasında lisanslı depolara ilişkin istatistikleri paylaşan KIRALİ, TÜRİB’in faaliyete geçişinin dördüncü yılında saklama kapasitesinin 2.5 kat artarak, 4 milyon tondan 10 milyon tona ulaştığını belirtti. Lisanslı depo işletme sayısının 185’e yükseldiğini, bu işletmelerin 45 il, 134 ilçe ve 257 farklı lokasyonda hizmet verdiğini, orta vadede saklama kapasitesinin 20 milyon tona çıkması hedeflendiğini belirten KIRALİ, bu sayede Türkiye’nin ortalama 40 milyon ton civarı olan hububat rekoltesinin %50’sine sağlıklı ve güvenli şekilde hizmet verilebilecek lisanslı depo altyapısına kavuşulacağını belirtti. KIRALİ, konuşmasında ülkemizin gıda arz güvenliği açısından lisanslı depo yatırımlarına ve yaygınlaştırılmasına yönelik teşviklerin devam etmesinin önemini vurguladı.

FİNANSMANA ERİŞİMDE ELÜS TEMİNATLI KREDİLER

Çiftçilerin finansal sürdürülebilirliği, sektördeki kredi eksikliği ve klasik teminat sağlamakta çiftçinin karşılaştığı zorluklara değinen KIRALİ, çiftçilerin genellikle kredi teminatı olarak kabul edilen kaliteli varlıklara sahip olmadıklarını belirtti. Ancak, lisanslı depoculuk ve ELÜSlerin bu durumu değiştirdiğini belirten KIRALİ, çiftçilere sağlanan ELÜS teminatlı kredi imkanları ile finansal sürdürülebilirliklerini artırabildiklerine dikkat çekti. KIRALİ ELÜS teminatlı finansman potansiyelini tam anlamıyla değerlendirmek için çiftçiler arasında bilinçlendirme ihtiyacını vurguladı.

TARIM EKOSİSTEMİNE YENİ SOLUK: ÜRÜN PİYASASI ARACI KURUMLARI

Önümüzdeki dönemde ürün ihtisas borsası olarak devreye alacakları projeler hakkında da bilgi veren KIRALİ, Borsa altyapısının teknolojik dönüşümüne önemli yatırım yaptıklarını belirtti. TÜRİB Teknolojik Dönüşüm Projesi TÜRİS’in ilk meyvelerini 2024 yılı içerisinde alacaklarını belirten KIRALİ, TÜRİB Ar-Ge Merkezi olarak yürütülen projenin ilk fazında ELÜS Piyasasının aracılı sisteme taşınacağı ve böylece Ürün Piyasası Aracı Kurumlarının (ÜPAK) faaliyete geçeceğini belirtti. KIRALİ, ÜPAKların ülke genelinde yaygın şirketleşmeler ve acenteliklerle daha geniş çiftçi ve yatırımcı kitlesine erişim imkanı sağlayarak, geniş katılımlı piyasada etkin fiyat oluşumuna önemli ivme katması beklentisini dile getirdi.

RİSK YÖNETİMİNDE GÖREV: EMTİA VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİ

Kalkınma Planında (2024-2028) TÜRİB’e “ürün ve hizmet çeşitliliği geliştirilerek, emtia piyasalarında risk yönetimine yönelik rolünün artırılması” görevi verildiğini belirten KIRALİ, TÜRİB Teknolojik Dönüşüm Projesinin ikinci fazında vadeli işlem piyasası altyapısının geliştirileceğini belirtti. KIRALİ, ileri tarihli fiyat oluşumuna imkan sağlayacak piyasa ile öngörülebilir bir tarım piyasası için önemli bir aşamanın kaydedilmiş olacağını belirtti.

KIRALİ, Borsası’nın sektördeki diğer paydaşlarla ürün ve hizmet çeşitliliğini geliştirmeye ve daha verimli ve sürdürülebilir bir ekosistem için çözümler sunmaya yönelik iş birlikleri ve ortak projeler üzerinde çalışmayı sürdürdüğünü belirterek konuşmasını tamamladı.